Co warto wiedzieć o witaminie D?

[vc_row][vc_column width=”1/6″][/vc_column][vc_column width=”2/3″][vc_column_text]

Witamina D to grupa rozpuszczalnych w tłuszczach związków steroidowych. Przez wiele lat była kojarzona głównie z regulacją gospodarki wapniowo – fosforowej naszego organizmu. Jednak przeprowadzone w ostatnim dziesięcioleciu badania wykazują, że receptory dla witaminy D znajdują się w większości komórek i tkanek naszego organizmu. Daje to znacznie większe możliwości wykorzystania witaminy D – np. w zapobieganiu i leczeniu wielu chorób.

Wpływ witaminy D na organizm

Aktywna forma witaminy D działa na komórki docelowe poprzez receptor jądrowy VDR. Odkrycie receptorów VDR dla witaminy D w komórkach i tkankach naszego ciała zmieniło dotychczasowy wymiar jej zastosowania.

Do niedawna witaminie D przypisywano głównie wpływ na gospodarkę wapniowo – fosforową. Dzięki jej odpowiedniemu poziomowi nasz układ nerwowy funkcjonuje prawidłowo, a kości mają odpowiednią gęstość mineralną. Trzeba pamiętać, że witamina D jest niezbędna do wchłaniania wapnia. Wykazano również, że poziom witaminy D wpływa na siłę naszych mięśni szkieletowych, a nawet niewielkie niedobory tej substancji – obniżają ją.

Witamina D hamuje także na rozwój chorób nowotworowych.

Blokuje nadmierną proliferację oraz stymuluje różnicowanie się komórek. Indukuje różnicowanie się zarówno komórek zdrowych, jak i nowotworowych. Przyczynia się też do zmniejszenia ilości przerzutów. Uważa się, że zmniejsza ryzyko pojawienia się nawet kilkunastu nowotworów, w tym raka pęcherza, piersi, okrężnicy, żołądka, przełyku, jajników, prostaty, odbytu, nerki, macicy i chłoniaka.

Badania wykazały istotny wpływ witaminy D na choroby autoimmunologiczne.

Okazała się ona istotnym regulatorem odpowiedzi immunologicznej organizmu. Istnieje wyraźna relacja między niskim poziomem witaminy D, a występowaniem chorób o podłożu autoimmunologicznym.
Udowodniono związek niskiego poziomu tej witaminy z występowaniem cukrzycy, stwardnienia rozsianego oraz nieswoistego zapalenia jelit. Witamina D wpływa także pozytywnie na proces leczenia łuszczycy oraz chorób reumatologicznych.

Witamina D okazała się istotnym czynnikiem, wpływającym na regulację ciśnienia krwi. Przeprowadzone badania wykazały, że zmniejsza ona również ryzyko wystąpienia zawału serca.

Zapotrzebowanie i źródła witaminy D

Witamina D występuje w dwóch podstawowych formach – D2 (ergokalcyferol) oraz D3 (cholekarcyferol).
Witaminę D2 znajdziemy w produktach pochodzenia roślinnego, zaś witaminę D3 w produktach pochodzenia zwierzęcego (tłuste ryby, jaja kurze, wątroba, przetwory mleczne). Jednak głównym źródłem witaminy D jest synteza zachodząca w ludzkiej skórze, która dostarcza aż 90% zapotrzebowania na tę witaminę.

Witamina D jest syntezowana w skórze pod wpływem promieni słonecznych UVB. Dlatego na jej produkcję mają wpływ czynniki takie, jak: stopień nasłonecznienia, pora dnia, pora roku, szerokość geograficzna, eksponowana powierzchnia ciała, karnacja, ilość tkanki tłuszczowej, stopień zachmurzenia oraz zanieczyszczenie powietrza.

Najintensywniejsza synteza witaminy D zachodzi w południe – stosunek promieniowania UVB do UVA jest wtedy największy. Dla osób rasy białej zaleca się 10-20 minutową ekspozycję minimum 40% powierzchni ciała (bez stosowania filtrów). W przypadku rasy czarnej czas ekspozycji słonecznej wynosi 60-80 minut. Pozwala to na syntezę 10000-25000 IU witaminy D.

Zapotrzebowanie na witaminę D nie jest wartością stałą. Na przełomie lat rekomendowano różne jej dawki. Biorąc pod uwagę powszechnie występujące niedobory przyjęto, że dzienna dawka dla osoby zdrowej do 1000-2000IU, a w przypadku stwierdzonego niedoboru do 7000IU.

Stężenie witaminy D w naszym organizmie określa badanie krwi – 25-OH-D lub 1,25-OH-D. Najczęściej wykonywanym badaniem jest badanie 25-OH-D, ponieważ określa ono stężenie zarówno metabolitu D2 i D3. W przypadku badania 25-OH-D o niedoborze mówimy, gdy stężenie witaminy D wynosi Poziom niewystarczający to 10-30 ng/ml, poziom wystarczający – 30-100 ng/ml, a o toksyczności mówi się w sytuacji, gdy poziom witaminy w organizmie wynosi >100 ng/ml. Wówczas mamy do czynienia z hiperwitaminozą.

Niedobór witaminy D

Niedobór witaminy D jest zjawiskiem coraz bardziej powszechnym. W Polsce aż 90% osób cierpi na jej braki. Przyczynia się do tego głównie spędzanie małej ilości czasu na świeżym powietrzu, umiarkowana strefa klimatyczna z niewielką ilością dni słonecznych w roku, rozpowszechnienie stosowania filtrów UVB, które blokują syntezę witaminy D w skórze, złe odżywianie oraz duże zanieczyszczenie powietrza. Również spożywanie pokarmów zawierających saponiny może wpływać na ograniczenie dobroczynnego działania witaminy D. Ich obecność wykryto np. w soi, szpinaku, burakach oraz szparagach.

Hipowitaminoza D przyczynia się między innymi do:

• chorób tarczycy
• zwiększenia ryzyka chorób autoimmunologicznych
• powstawania zmian kostnych
• może prowadzić do nadciśnienia tętniczego
• wpływa na częstsze występowanie choroby wieńcowej, niewydolności serca, udaru oraz zawału.

Niski poziom witaminy D może także wpływać na przebieg niektórych chorób psychicznych, takich, jak: nerwica, depresja czy choroba dwubiegunowa.

Nadmierne spożycie witaminy D

Hiperwitaminoza D jest skutkiem nadmiernej suplementacji tej witaminy. Prowadzi ona do transportu wapnia oraz odkładania się go w różnych narządach wewnętrznych. Synteza skórna witaminy D nie powoduje jej nadmiernego odkładania się. Przy suplementacji witaminy D jednocześnie zaleca się suplementację witaminy K2, która niweluje skutki nadmiaru tej pierwszej. Witamina K2 zapobiega zatruciu organizmu, transportuje wapń do kości oraz usuwa jego nadmiar.

Zapamiętaj:

• główne źródło witaminy D to synteza skórna przy udziale promieniowania UVB
• dzienna dawka witaminy D dla zdrowej osoby to 1000-2000IU (25-50μg)
• stężenie witaminy D w organizmie określa badanie krwi 25-OH-D lub 1,25-OH-D
• stosowanie kremów UVB przez cały czas, blokuje syntezę witaminy D
• witamina K2 jest niezbędna przy suplementacji witaminy D – zapobiega hiperwitaminozie

[/vc_column_text][vc_column_text]

---

• Źródło:
• B. Grygiel-Górniak, M,Puszczewicz, Witamina D – nowe spojrzenie w medycynie i reumatologii
• R. Michalak, W. Zieleniewski, Niedobór witaminy D – nowe wyzwanie dla lekarzy rodzinnych.
• E. Żukowska-Szczechowska,B. Kiszka, Niedobór witaminy D — rozpoznawanie i postępowanie w celu redukcji ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na cukrzycę.
• A. Dittfeld, K. Gwizdek, A. Koszowska, K. Fizia, Wielokierunkowe działanie witaminy D

[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/6″][/vc_column][/vc_row]